"ไม่มีเงิน" แล้วผู้นำจะพัฒนาองค์กรได้อย่างไร

คำถามข้างต้น เป็นคำถามที่ดีครับ
จริงๆ แล้วบทความนี้ เกิดขึ้นมาได้เพราะ “คำถาม” ครับ

ผมเจอคำถามจากการที่ผมเดินทางไปเป็น ที่ปรึกษา เป็นวิทยากร เป็นกระบวนกร ให้กับองค์กรและหน่วยงานต่างๆ
พบเจอกับผู้นำที่หลายตำแหน่ง ตั้งแต่ เจ้าของกิจการ ผู้จัดการภาค หัวหน้างาน พนักงาน หรือแม้แต่แม่บ้าน

คำถามที่ผมพบเจอ มักจะมีทำนองเดียวกันครับ

ไม่ว่าจะเป็นบริษัทเอกชนขนาดใหญ่ องค์กรภาครัฐระดับสูง หรือแม้กระทั่ง พนักงานฝ่ายผลิตเองก็ตาม พวกเขาล้วนถามผมมาว่า

“ไม่มีงบประมาณมาจากเบื้องบน แล้วจะพัฒนาองค์กรได้ยังไง”

การที่จะทำให้องค์กรทั้งหมดทุกภาคส่วน พัฒนาจากระดับเดิมไปสู่ระดับใหม่นั้นต้องอาศัยพลังมหาศาล ทั้งภายในและ ภายนอกเพื่อให้องค์กรขยับระดับขึ้นมาได้ เราเรียกพลังนี้ว่า

ทุน (Capital)

ทุนที่เรารู้จักกันดีคือ “ทุนทางการจัดการ” อันได้แก่

1.      Man                  แรงงาน

2.      Material              วัตถุดิบ

3.      Machine             เครื่องมือ เครื่องจักร

4.      Method              ขั้นตอน วิธีการ

5.      Money               เงิน

ซึ่งทุกๆ องค์กรล้วนแล้วแต่จะมี “ทุน” เหล่านี้ด้วยกันทั้งสิ้น และที่จะโอดครวญมากที่สุด ก็คือ ทุนตัวสุดท้ายที่เรียกว่า “เงิน” ที่สามารถเนรมิตทุนตัวอื่นๆ ได้หากมี “เงิน” จำนวนมากๆ เช่น

-  เงินใช้จ้างแรงงานมาทำงาน,

-  เงินสามารถซื้อวัตถุดิบ เครื่องจักรคุณภาพดีที่สุด รวมถึง

-  เงินสามารถแลกกับขั้นตอนหรือวิธีการระดับโลกได้ด้วย

 

แต่องค์กรจะพัฒนาไปได้อย่างไร หากไม่มี “เงิน”

มีทุนอีกรูปแบบหนึ่ง ที่ไม่ต้องใช้ “เงิน” ในการสร้างทุนเหล่านี้ขึ้นมา เราเรียกทุนนี้ว่า

ทุนทางปัญญา (Intellectual Capital)

• เป็นทุนที่ “ไม่ต้องใช้เงิน” ในการแลกมาแต่อย่างใด
  
• เป็นทุนที่ “มีพลังมหาศาล” บางองค์กรสามารถพลิกโลกได้ด้วยทุนนี้
  
• เป็นทุนที่ “มีอยู่แล้วในองค์กร” เพียงแค่ยังค้นหาไม่เจอเท่านั้นเอง
  
• เป็นทุนที่ “ไม่ต้องไปแสวงหา” ที่ไหนไกล เพราะมันอยู่ภายในองค์กรเอง
  
• เป็นทุนที่ “สามารถนำมาใช้ได้อย่างไม่มีวันจบสิ้น” หากรู้วิธีใช้ให้เป็น
  

ทุนทางปัญญา คือ ทุน + ปัญญา

ทุน คือ สิ่งต่างๆ ที่เรามีอยู่แล้ว ใกล้ๆ ตัวเรา มันเป็นทรัพย์สินประเภทหนึ่ง ที่ไม่ต้องไปขอใครมา จากสมการทางการเงิน ที่ว่า

ทรัพย์สิน = หนี้สิน + ทุน

ปัญญา คือ ผลของความคิด
ความคิด เกิดจาก การพิจารณาความรู้ ด้วยกระบวนการคิดต่างๆ กัน

ทุนทางปัญญา ก็คือ ผลของความคิด ในการใช้สิ่งที่มีอยู่ใกล้ๆ ตัวมาสร้างสรรค์ หรือ ใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด

มีปัญญา เหมือนมีทรัพย์ อยู่นับแสน

อ.Almon